لیزین(Lysine)
لیزین یکی از ۹ آمینواسید ضروری است که بدن قادر به ساختن آن نیست و باید آن را از طریق مواد غذایی به دست آورد.
این آمینواسید یکی از بلوک‌های تشکیل‌دهنده پروتئین است و برای رشد طبیعی استخوان و عضلات لازم است و در شکل دادن کارنیتین نقش دارد که در بیشتر سلول‌های بدن وجود دارد. علاوه بر این به انتقال چربی در سلول‌ها و کمک به سلول برای سوزان آن‌ها برای تولید انرژی نقش دارد.
ال-لیزین شکلی از لیزین است که بدن می‌تواند از آن استفاده کند.
در ادامه ۴ مزیت لیزین در رابطه با سلامتی بدن ارائه می‌شود.
۱-می‌تواند با بلاک کردن آرژنین جلوی تب‌خال را گرفته و آن را درمان کند
تب‌خال نوعی عفونت است که معمولاً در لب و دهان ظاهر می‌شود.
معمولاً جوش‌های دارای مایع هستند و احساس ناراحتی و درد و سوزش دارند و ظاهر بدی دارند.
تب‌خال به دلیل ویروس نوع۱ هرپس(HSV-1) ایجاد می‌شود که در ستون فقرات مخفی‌شده است. در زمان استرس یا زمانی که سیستم ایمنی ضعیف می‌شود این ویروس رشد کرده و تب‌خال ایجاد می‌کند.
مکمل لیزین می‌تواند جلوی HSV-1 را بگیرد و بروز تب‌خال را کاهش داده و آن را سرکوب کند. علاوه بر این لیزین آمینواسید دیگری بنام آرژنین را بلاک می‌کند که HSV-1 برای تکثیر به آن نیاز دارد.
یک پژوهش مشخص کرد که مصرف روزانه ۱۰۰۰ میلی‌گرم لیزین باعث بروز کمتر تب‌خال در افراد مورد آزمایش شد.
جالب است که یک پژوهش نشان داده است که با حفظ میزان لیزین خون بالاتر از ۱۶۵ مول/لیتر می‌توان بروز تب‌خال را کاهش داد. هنگامی‌که میزان لیزین کمتر شود میزان بروز تب‌خال افزایش پیدا می‌کند.
در پژوهش دیگری مشخص شد که استفاده از پماد دارای لیزین و داروهای گیاهی، ویتامین‌ها و روی می‌تواند تا ۴۰% در سه روز و ۸۷%درصد در ۶ روز اثر تب‌خال را از بین ببرد.
البته میزان لیزین و سایر مواد این پمادها در این مقاله ارائه نشده است.
۲-می‌تواند با بلاک کردن گیرنده‌های استرس میزان اضطراب را کاهش دهد
یک پژوهش نشان داد که می‌تواند گیرنده‌های واکنش‌دهنده به استرس را بلاک کند. پژوهش گران مشاهده کردند که موش‌هایی که لیزین دریافت کرده‌اند کمتر دچار مشکلات روده‌ای ناشی از استرس می‌شوند.
یک آزمایش یک‌هفته‌ای بر روی ۵۰ نفر نشان داد که مصرف مکمل ۲.۶۴ گرم لیزین و آرژنین میزان استرس ناشی از اضطراب را کاهش داده و کورتیزول را نیز کاهش داد.
به‌صورت مشابه، با اضافه کردن ۴.۲ گرم لیزین به ازای هر کیلوگرم آرد گندم در روستاهای سوریه میزان اضطراب در مردان با استرس بالا، میزان استرس کاهش پیدا کرد.
پس از ۳ ماه مصرف آرد سرشار از لیزین میزان کورتیزول زنان نیز کاهش پیدا کرد.
لیزین می‌تواند به افراد دارای شیزوفرنی، مشکلات ذهنی که فرد با دنیای بیرونی نمی‌تواند ارتباط درست برقرار کند را نیز کمک کند.
هنوز آزمایش‌های بیشتری در حال انجام است که اثر لیزین را بر شیزوفرنی بررسی می‌کند.
۳-بهبود جذب و دریافت کلسیم
لیزین به بدن کمک می‌کند که کلسیم را حفظ کند.
لیزین میزان جذب کلسیم در دستگاه گوارش را افزایش داده و به کلیه‌ها کمک می‌کند که مواد معدنی را حفظ کند.
یک پژوهش بر روی ۳۰ زن که ۱۵ نفر آن‌ها سالم و ۱۵ نفر پوکی استخوان داشتند نشان داد که مصرف این مکمل به همراه کلسیم باعث کاهش از دست دادن کلسیم از طریق ادرار می‌شود.
زنانی که ۳ گرم کلسیم را به‌تنهایی مصرف کردند در ادرارشان افزایش کلسیم مشاهده شد اما آن‌ها که ۴۰۰ میلی‌گرم لیزین مصرف کرده بودند میزان کلسیم بسیار کمتری در ادرارشان وجود داشت.
این آمینواسید می‌تواند از استخوان‌ها محافظت نماید و انتقال کلسیم در بدن را کنترل کند.
علاوه بر این جلوی رسوب کلسیم در رگ‌ها و مشکلات قلبی ناشی از رسوب کلسیم را نیز می‌گیرد.
علاوه بر این، یک پژوهش آزمایشگاهی نیز نشان داده است که سلول‌هایی که در عدم حضور آن رشد کرده باشند کلسیم بیشتری از دست می‌دهند نسبت به سلول‌هایی که به همراه لیزین رشد کرده‌اند.
۴-لیزین می‌تواند با کمک به تولید کلاژن ترمیم زخم‌ها را افزایش دهد
در بافت‌های حیوانی این آمینواسید در محل زخم‌ها بسیار فعال‌تر است و به افزایش سرعت فرآیند ترمیم کمک می‌کند.
لیزین برای شکل دادن کلاژن لازم است. کلاژن پروتئینی است که در بافت پوست‌واستخوان نقش زیادی دارد.
این ماده خود به‌تنهایی می‌تواند سلول‌های جدید را در زخم افزایش دهد و به شکل‌گیری رگ‌های جدید کمک کند.
در یک پژوهش حیوانی، ترکیبی از لیزین و آرژنین توانست سرعت فرآیند ترمیم را افزایش دهد.
در پژوهش دیگری که بر روی ۴۰ خرگوش انجام شد مشخص شد که ۲۱ میلی‌گرم لیزین به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن و ۲۳ میلی‌گرم آرژنین به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن گرش خود و سلامت استخوان‌ها را به میزان بسیار زیادی بهبود می‌بخشد.
در حقیقت خرگوش‌هایی که لیزین و آرژنین دریافت کردند ۲ هفته زودتر نسبت به آن‌هایی که دریافت نکرده بودند بهبود پیدا کردند.
فرآیند ترمیم زخم یک فرآیند پیچیده است که نیاز به مواد معدنی، ویتامین‌ها و سایر عوامل دارد. لیزین شاید خیلی برای آن ضروری نباشد ولی می‌تواند سرعت بهبود را افزایش دهد.
تاکنون آزمایش‌ها فقط بر روی مصرف مکمل خوراکی بوده است و استفاده موضعی آن هنوز به‌درستی آزمایش نشده است .
هرچند که یک پژوهش نشان داده است که مصرف ژل دارای این ماده بر روی زخم باعث کاهش عفونت و افزایش سرعت بهبود شده است.
سایر مزایای احتمالی لیزین
با توجه به اینکه یک آمینواسید است که تشکیل‌دهنده پروتئین است، این پروتئین‌ها می‌توانند نقش تولید هورمون و آنزیم‌های سیستم ایمنی داشته باشند.
در ادامه مزایای احتمالی آن ارائه می‌شود:
-سرطان
در ترکیب با آنتی‌اکسیدان کاتچین می‌تواند سرعت رشد سلول‌های سرطانی در موش‌ها را کاهش دهد.
-سلامت چشم
این مکمل در موش‌های دارای دیابت می‌تواند جلوی پیشرفت آب‌مروارید را بگیرد.
-دیابت
می‌تواند میزان قند خون در افراد داری دیابت را کاهش دهد البته فقط یک آزمایش دراین‌باره انجام‌شده است.
-فشارخون
یک پژوهش بر روی ۵۰ فرد بالغ دارای کمبود این آمینواسید نشان داده است که استفاده مکمل می‌تواند میزان فشارخون را به میزان زیادی کاهش دهد.
غذاهای سرشار از لیزین
لیزین در غذاهای دارای پروتئین بالا به‌صورت طبیعی یافت می‌شود مخصوصاً در گوشت و محصولات لبنی و به مقدار کمتر نیز در غذاهای گیاهی وجود دارد.
در ادامه بهترین منابع آن معرفی می‌شوند:
-گوشت: مانند گوشت گاه و گوسفند و مرغ
-غذاهای دریای: میگو و صدف
-ماهی: مانند سالمون، کاد و تون
-لبنیات: مانند شیر، پنیر و ماست
-سبزی: مانند سیب‌زمینی، فلفل
-میوه: مانند آواکادو، برگه زردآلو و گلابی
-حبوبات: مانند سویا، لوبیا قرمز و نخود
-دانه‌ها و مغزها: مانند ماکادمیا، تخمه‌کدو و بادام‌هندی
